Er komt meer tijd, met de oudste twee naar school. Ruimte voor het kunstenaarschap moet je als moeder van drie jonge kinderen (bijna 3, 4 en 6 jaar) afdwingen. Omdat ik de rol van huismoeder voor mijn rekening neem, komt de beschikbare tijd en energie voor het kunstenaarschap in het gedrang. Het is een bewuste keuze, die ik en mijn partner maken, om niet voor een kinderdagverblijf te kiezen, maar om zelf een stapje terug te doen. En bewust die eerste jaren met de kleintjes te zijn. De degradatie tot hobby-moeder, die af en toe ook eens wat leuks maakt, ligt in mijn hoofd altijd op de loer.
Daarnaast heb ik mijn ‘cash cow’ de Kleiduifjes altijd in leven gehouden en ben ik ook altijd mijn werk met MoonSisters en de maancirkels blijven doen. Hierdoor heb ik een situatie gecreëerd waarbij ik, de afgelopen jaren, meerdere ballen in de lucht heb gehouden. Om eerlijk te zijn heb ik nooit echt goed leren jongleren, maar op de één of andere manier heb ik alle vier de ballen; het gezin, beeldend werk, Kleiduifjes en MoonSisters, nog steeds in de lucht.
Er is altijd nog wel een was te draaien of een speelgoedexplosie op te ruimen. Bepaalde tijden waarop kinderen moeten worden gebracht of gehaald. Van acht tot elf: Hoevaak heb ik me niet voorgenomen, vanavond als de kinderen in bed liggen duik ik nog even de studio in. Om vervolgens na het verhaaltje naast ze in slaap te vallen. In het vooruitzicht heb ik over een jaar, van negen tot twee, mijn tijd terug: Dan gaat iedereen naar school. En hoewel ik geniet van iedere dag dat ze zo klein zijn, verlang ik er ook weer naar die uren in het atelier te kunnen zijn en moet ik de neiging om ze groot te kijken onderdrukken.
De tijd van voor je uit staren, wegdromen en eindeloos schetsen, op papier en in klei. Helemaal in het creatieve proces kunnen duiken en in een flow komen. De wetenschap dat je de tijd hebt, dat er nog uren voor je liggen, waarin je door kunt pakken, meters kunt maken en desnoods tot in het holst van de nacht. Dat is weg. Waar ik eerst hele dagen als een kluizenaar in mijn atelier door kon brengen, in een flow kon komen, zijn het nu onderbroken momenten van steeds een paar uur. De ongelimiteerde tijd die vroeger beschikbaar was, is nu gecomprimeerd in tijdsblokken. Hierin is weinig ruimte voor lanterfanteren en dagdromen. Ook de aanlooptijd om in een creatief proces te komen is nu korter.
Godzijdank hebben we recent een flinke studio in onze tuin laten bouwen en heb ik nu de luxe van een atelier aan huis. Het scheelt me reistijd en ik kan op ieder beschikbaar moment verder aan een werk. Dit blijkt voor mij toch een noodzaak en een levensbehoefte te zijn, maar vraagt wel om een andere werkfocus. Ik moet nu in staat zijn om snel te kunnen schakelen, om in en uit mijn creatieve flow te kunnen stappen en om als ik aan het werk ben, heel snel in een hyperfocus te komen. Eenmaal een beeld gestart, gaat alles weer vanzelf, dan heb je het voordeel dat het materiaal, de klei, je dwingt; je moet NU verder anders droogt het beeld te veel uit.
De afgelopen jaren zijn het sporadische momenten geweest, waarin ik echt dat creatieve proces in kon duiken, net genoeg om mijn creatieve wezen in leven te houden. Dit waren projecten met een deadline van een paar weken, waar ik indook en gericht aan het werk was voor een expositie. Waar ik vroeger van de ene expo naar de andere werkte, is het nu anders. Met een gezin met jonge kinderen, heb ik moeten terugschakelen. Met meer focus op het gezin en moederschap, minder aandacht voor mijn kunstenaarschap, is de stroom van exposities aanzienlijk minder geworden.
Doordat er op dit moment geen deadlines zijn, ontstaat er een ander werkproces. Waar ik voorheen met druk van buitenaf werkte, is er nu de uitnodiging om vanuit een stilte een creatief proces in te stappen. Dit blijkt voor mij een uitdaging te zijn en met bewondering en een tikkeltje jaloers, kijk ik naar mijn vader, Jos Smeets, die zijn hele leven al gestaag in zijn eigen tempo in z’n atelier doorwerkt aan zijn oeuvre. Omdat ik dit op het moment lastig vind, heb ik besloten om zelf deadlines te creëren.
Kijkend naar bekende vrouwelijke kunstenaars die ook beelden maken, dan realiseer me dat de meesten, geen kinderen hebben. Nu ik zelf een gezin heb, kom ik tot het besef ik dat beide een offer is wat de vrouw maakt: Het gaan voor een carrière in plaats van voor een gezin of andersom.
Want ook zij die kiezen voor hun carrière maken een offer. Dat realiseerde ik me eerst niet, ik dacht dat de huismoeder die probeerde haar professionele ballen hoog te houden het grootste offer maakte en zag later pas dat het offer van de vrouw die voor haar carrière gaat en de bal van het moederschap (gewenst of ongewenst) laat liggen, net zo groot, zo niet nog groter is. Mijn kinderen en gezinsleven zou ik voor geen goud willen missen.
Toch realiseer ik me dat ik de afgelopen zes jaar een offer heb gebracht met betrekking tot mijn kunstenaarschap en kunstcarrière. Ongetwijfeld zullen meer vrouwen dit proces en deze spagaat herkennen, dan heb ik nog niet eens het gemis en het schuldgevoel benoemd, wanneer je aan het werk bent en niet bij je kinderen. Gelukkig ben ik gezegend met kinderen die uren zoet zijn met een stukje klei en ik ben zelf toch ook op mijn best, als de kinderen om me heen in de studio spelen, terwijl ik verder werk aan een beeld.